Verhalen dragen bij aan de geestelijke gezondheid. Dit heeft te maken met het beschrijven van details van specifieke gebeurtenissen, het benoemen van emoties en het reflecteren op de betekenis van het verteld vanaf een standpunt buiten het verhaal. We kennen een betekenis toe aan het verhaal, het is mooi, leuk, spannend, verdrietig, etc. De mate waarin het lukt om aan negatieve gebeurtenissen zin en betekenis te geven leidt tot een beter welbevinden.

Hoe verhalen te maken hebben met je geestelijke gezondheid heeft te maken met drie functies die verhalen hebben.

Als eerste is er de sociale functie. Mensen leren elkaar kennen doordat ze verhalen uitwisselen. De onderlinge band wordt onderhouden en versterkt door het delen van verhalen. Verhalen zijn dé manier bij uitstek om te vertellen wat er is gebeurd, om daar verslag van te doen, om te trachten de impact van het gebeurde weer te geven. 

Als tweede is er de instrumentele functie van verhalen: verhalen dragen bij aan het reguleren van emoties, aan het omgaan met problemen en het maken van keuzes.

De derde soort is de integratieve functie van verhalen, daarmee wordt bedoeld datgene wat is gebeurd op te nemen in je levensgeschiedenis die bepalen wie je bent.

Kan iedereen verhalen vertellen en kunnen alle verhalen verteld worden?

Verhalen vertellen kan in principe iedereen wel, maar of men ze kan vertellen op een manier die bijdraagt aan verwerking, is niet altijd het geval. Een werkzaam verhaal maakt dat men erover kan reflecteren, dat men uitdrukking kan geven aan alle gevoelens die er onder liggen en dat er een compleet verhaal wordt verteld.

Niet alle verhalen kunnen worden verteld omdat ze soms te moeilijk zijn om aan te horen, omdat de omgeving niet weet hoe ze om moeten gaan met de verhalen. Dit maakt dat mensen zich niet altijd gehoord voelen.

Uit onderzoek blijkt dat mensen die in de therapie werken met verhalen (narratieve interventies) meer grip op hun leven krijgen en beter weten wie ze zijn.

Verhalen vertellen kan van persoon tot persoon maar van oudsher vertelt men ook verhalen via het papier. In dagboeken, brieven en autobiografieën. Verhalen kun je ook maken door middel van foto’s.

Door verhalen op social media te delen krijg je een soort extern autobiografisch geheugen. Door dit te doen vergroot je de capaciteit van je eigen geheugen in het brein. Als je later de berichten nog eens terugkijkt dan herken je momenten en komen herinneringen terug waar je zelf misschien niet zo snel aan had gedacht.

Door verhalen ook met beelden, filmpjes en geluiden te vertellen kunnen verhalen rijker worden, dieper gaan. Als je deze beelden dan terugziet en hoort, kan de beleving ook helemaal terugkomen.

Door verhalen op social media te plaatsen kan er over en weer op elkaars verhalen worden gereageerd.

De online interventie ‘Op Verhaal Komen’ is onderzocht. Dit is een interventie voor mensen van middelbare en oudere leeftijd met depressieve klachten. Het blijkt dat online je verhaal delen bijdraagt aan vermindering van depressieve klachten en versterking van het welbevinden. In de interventie wordt men gevraagd terug te kijken op verschillende fases van hun leven. Men reflecteert vervolgens op de betekenis van die herinneringen en integreert ze in hun levensverhaal dat hen weer kracht geeft om door te gaan.

(Uit: De Psycholoog, december 2018)